Een aantal reacties

Victoria Calleja
Kunstschilder

Het lijdt geen enkele twijfel dat Erna een complete kunstenaar was, en niet alleen vanwege haar grote doorzicht in anderen. Om zulke portretten te kunnen schilderen moet ze volgens mij over heel veel empathie hebben beschikt, en ik heb het over ál haar portretten: zowel de Europese, Afrikaanse, Arabische, Joodse personages als de ouderen, vrouwen, mannen en kinderen worden er behandeld met een grote zorg om, over de formele aspecten van de tekening of het schilderij heen, iets af te beelden wat het individuele overstijgt zodat er iets universeels wordt uitgestraald. Ik verbaas me over de realistische, in snelle trekken geschetste weergave (Man met kalot), over de beeldende kracht van de achtergrond die met uitermate weinig middelen wordt getekend (Immigrante) – om slechts die twee werken te vermelden. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat er in haar iets als een ingehouden razernij woedde, die haar wellicht werd ingegeven door de familiale en historische omstandigheden waarin ze heeft moeten leven. Als ze in een vrij Europa had geleefd, of ‘in een gunstigere omgeving’ zoals Esther zegt, zou haar kunst er vast en zeker anders hebben uitgezien, maar wie weet hoe? Ik merk bij haar geen gebrek aan zelfzekerheid, noch in de techniek van haar werk noch in haar besluit te schilderen om in het levensonderhoud van haar kinderen te voorzien, een ook tegenwoordig nog steeds zeldzame daad die een welgemeend ‘Bravo Erna!’ verdient. Natuurlijk ben ik me ervan bewust dat het hier niet over een ‘modieuze’ schilderkunst gaat.

Marie-Christine Cl.

Er spreekt zoveel menselijkheid uit haar portretten. Ik zou ze ‘in het echt’ willen zien. En wat een leven heeft ze geleid. Als je op zo’n verontrustend moment van de geschiedenis in ettelijke landen hebt gewoond en zo’n moeilijk bestaan hebt gekend… Ik hou ook van de getuigenissen. Je kunt er zowel de moeder in voelen die ze voor jullie is geweest als de menselijke, artistieke en intellectuele rijkdom die ze jullie heeft geschonken. Ik voel me ontroerd door haar krachtige portretten. Uit de paar art-decoschilderijen blijkt duidelijk dat ze ook andere paden had kunnen inslaan. Welgemeende dank dat jullie dit verhaal en deze schoonheid met anderen willen delen.

Thérèse D-Cl.

Wat een intense, verwarrende levensloop heeft je moeder gekend! Wat een moed! Wat een talent! Wat een prachtige portretten en tekeningen, waarin ik de menselijkheid, de waardigheid en het verdriet voel van al die mensen die vaak een moeilijk lot hebben gekend! In de marge van de artistieke stromingen, jawel, maar krachtig en suggestief; getuigen van een wereld die dikwijls met verborgen lijden te maken had, maar wat een vitaliteit… En nu is er deze website, als een familiale en maatschappelijke overdracht in een tijd waarin de vergetelheid en het korte geheugen (van de jonge generatie?) vaak treurig stemmen. Ik wens dat hij succes kent bij al zijn bezoekers.

Dr. Daniel Desmedt,
Fotograaf
Hoofd van de psychiatrische dienst van de Iris Ziekenhuizen-Zuid

Ik heb de website over de schilderijen van je moeder gezien en voelde me echt aangedaan. In de eerste plaats door de blikken, die telkens intens en verschillend zijn. Je voelt er een geconcentreerd leven in, een ontroerende aanwezigheid. Vervolgens door de schoonheid van de portretten, door hun verfijnd realisme. Je moeder bezat een technische virtuositeit, waardoor het proces transparant wordt, zodat je de personages werkelijk kunt zien. De website is een prachtig getuigenis, waardoor de herinnering bewaard blijft, zowel die aan je moeder als die aan de personen van wie ze het portret heeft gemaakt. Maar vooral gaat het over een blik die een tijdperk onthult en de bijzonderheid van de menselijke banden.